Door: Redactie - 14 november 2024 |
Netbewuste nieuwbouw biedt innovatieve oplossingen om de toenemende druk op het stroomnetwerk te verlichten en maakt het mogelijk om de nieuwe Utrechtse wijk Merwede te ontwikkelen. Deze stadswijk is een van de eerste projecten in Europa die een collectief stroomcontract gebruikt om het beperkte elektriciteitsnet te ontlasten. Dankzij deze aanpak kunnen niet alleen duizenden nieuwe woningen worden gebouwd, maar blijven ook essentiële voorzieningen zoals scholen en supermarkten beschikbaar voor de bewoners.
Dit voorbeeld van netbewuste nieuwbouw past in de bredere trend om slim om te gaan met de beperkte ruimte op het elektriciteitsnet in de Utrechtse wijk Merwede, zodat er meer nieuwbouwprojecten gerealiseerd kunnen worden zonder extra druk op het netwerk.
De Utrechtse wijk Merwede sluit in totaal 4.225 woningen aan op het stroomnet. Hierbij is er een gezamenlijke afspraak gemaakt om niet meer dan 5 megawatt aan vermogen te gebruiken. Dit groepscontract tussen aannemers, projectontwikkelaars en de gemeente Utrecht zorgt ervoor dat het energieverbruik binnen de wijk onder deze limiet blijft. De bewoners merken weinig van deze beperking en kunnen rekenen op dezelfde mate van comfort als in andere nieuwbouwwoningen. Dankzij innovatieve oplossingen en een strakke monitoring blijft de energiebelasting van de wijk binnen de gestelde grenzen.
Deze aanpak is vooral relevant nu het stroomnet in veel regio’s overbelast is. Door gezamenlijk gebruik te maken van energie en slimme technieken toe te passen, wordt het mogelijk om grote nieuwbouwprojecten te ontwikkelen zonder dat dit ten koste gaat van de stroomvoorziening elders. De elektriciteitsbelasting wordt op die manier beter verdeeld, wat ook bijdraagt aan de betrouwbaarheid van het netwerk. Dit maakt netbewuste nieuwbouw in de Utrechtse wijk Merwede niet alleen innovatief, maar ook een potentieel model voor toekomstige bouwprojecten in Nederland.
Een belangrijk aspect van dit type nieuwbouw is het vermogen van de bouwpartijen om zelf oplossingen te ontwikkelen binnen de vastgestelde limieten. Zo stelt men bijvoorbeeld het laden van elektrische voertuigen ’s avonds in de winter uit om piekbelasting te vermijden. Daarnaast verwarmt een collectief warmtesysteem de woningen in de Utrechtse wijk Merwede, ontwikkeld in samenwerking met de gemeente Utrecht, Stedin en de exploitant van het warmtekoudesysteem.
Dergelijke maatregelen beheersen niet alleen de piekmomenten op het stroomnet beter, maar beperken ook het gebruik van fossiele brandstoffen. In dit project speelt de balans tussen duurzaamheid en efficiëntie een belangrijke rol. Netbewuste nieuwbouw betekent in dit geval dat woningen slimmer met energie omgaan en dat voorzieningen zoals laadpalen en verwarmingssystemen optimaal en op de juiste momenten worden ingezet. Door deze afstemming van energieverbruik kunnen projecten van vergelijkbare omvang een positief effect hebben op zowel het stroomnet als op het milieu.
In de bouwsector en bij overheidsinstellingen groeit het besef dat netbewuste nieuwbouw een belangrijk instrument is om de ambitieuze woningbouwdoelstellingen te realiseren. Met een jaarlijks streven om 100.000 nieuwe woningen te bouwen, wordt het steeds noodzakelijker om oplossingen te vinden voor de beperkte capaciteit op het elektriciteitsnet. Netbewuste bouwmethoden, zoals toegepast in Utrechtse wijk Merwede, maken het mogelijk om een mix van woningen en wijkvoorzieningen te realiseren zonder dat dit de stabiliteit van het stroomnetwerk in gevaar brengt.
Dankzij het gebruik van netbewuste bouwmethoden kunnen in de provincie Utrecht naar verwachting nog eens 6.500 woningen worden ontwikkeld volgens een vergelijkbaar model. Door meer wijken op deze manier te bouwen, worden de doelen van de woningbouwprojecten op verantwoorde wijze haalbaar, ook met de beperkte middelen die beschikbaar zijn. De inzet van netbewuste technieken maakt het dus mogelijk om duurzame groei te realiseren zonder dat er grote investeringen in de infrastructuur van het stroomnet nodig zijn.
De ervaringen in Utrechtse wijk Merwede vormen een waardevolle basis voor toekomstige projecten. Drie manieren passen netbewuste nieuwbouw toe: ontwerpprincipes, netbudgetten of groepscontracten, zoals in Merwede. Samen met brancheorganisaties NEPROM en Bouwend Nederland heeft de provincie Utrecht specifieke netbudgetten opgesteld om te bepalen of een woning voldoet aan de eisen van netbewuste nieuwbouw. Hierin wordt bijvoorbeeld vastgelegd wat de maximale warmtevraag van een woning mag zijn. Ook zijn er ontwerpprincipes ontwikkeld om gemeenten en aannemers te helpen bij het kiezen van het juiste energiesysteem voor nieuwe wijken.
Wethouder Ruimtelijke Ordening Eelco Eerenberg benadrukt het belang van deze ontwikkeling: “De druk op het stroomnet vereist innovatieve oplossingen. Het is positief dat Utrecht voorop loopt met een oplossing die ons in staat stelt om nieuwe wijken aan te sluiten en tegelijkertijd ruimte te behouden voor belangrijke voorzieningen.” Hij voegt eraan toe dat dit model ook toepasbaar is op toekomstige projecten, zoals in de Utrechtse wijk Merwede, om door te bouwen aan de broodnodige woningen.
Warmold ten Zijthoff, regiodirecteur van Stedin, sluit zich daarbij aan. Hij wijst erop dat woningen gebouwd volgens de huidige bouwnormen het stroomnet zwaar kunnen belasten. Met name overdag zorgt de teruglevering van energie uit zonnepanelen voor pieken, terwijl warmtepompen ’s avonds extra belasting veroorzaken. Netbewuste nieuwbouw biedt een oplossing door energie slim te sturen en tijdelijk op te slaan in batterijen of warmte-koudeopslagsystemen (WKO). Het project in de Utrechtse wijk Merwede toont hoe dit in de praktijk werkt en biedt daarnaast ruimte voor publieke voorzieningen.
Netbewuste nieuwbouw biedt veelbelovende bouwstenen voor toekomstige projecten. Door het stroomverbruik in wijken zoals Utrechtse wijk Merwede nauwkeurig te beheren, blijft er capaciteit over voor scholen, winkels en andere voorzieningen die een wijk compleet maken. Deze benadering maakt het mogelijk om groei op een duurzame manier te realiseren en biedt perspectief voor het oplossen van de uitdagingen waar de woningbouw in Nederland voor staat.
