Door: Redactie - 2 mei 2025 |
Sinds juli 2024 behandelt de Raad van State bezwaren tegen grote woningbouwprojecten met voorrang, een maatregel die de sector nieuw leven inblaast. In slechts tien maanden zijn 195 zaken afgehandeld, goed voor 52.000 woningen. Volgens het Financieele Dagblad melden bouwers zoals Heijmans een ongekende verkoopstijging: in het eerste kwartaal van 2025 werden 939 woningen verkocht, bijna evenveel als in heel 2024. Dit suggereert dat de versnelde aanpak van bezwaar woningbouw direct bijdraagt aan een hogere bouwproductie.
Maar waarom duurde het zo lang voordat deze voorrangsregel werd ingevoerd? Jarenlang vormden bezwaarschriften een bottleneck, met procedures die vaak meer dan een jaar in beslag namen. De gemiddelde doorlooptijd bij de Raad van State was in 2023 al opgelopen tot 56 weken, een onacceptabele vertraging in een land met een woningtekort van 4,9%, ofwel 401.000 woningen.
Bezwaar woningbouw is een breed begrip. Veel bezwaren vallen in de categorie ‘not in my backyard’ (nimby), waarbij omwonenden vrezen voor waardeverlies van hun woning of verstoring van hun uitzicht. Rosa Uylenburg, voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak, begrijpt deze sentimenten: “Nederland is vol, ruimte is schaars.” Toch wijst ze op de paradox: iedereen erkent de noodzaak van meer woningen, maar niemand wil ze in de eigen buurt.
Schokkender is het verdienmodel dat sommige bezwaarmakers hanteren. Het Financieele Dagblad bericht over gevallen waarin bezwaren worden ingetrokken na betaling van forse sommen, soms wel een ton. Dit roept een ethische vraag op: wordt de woningcrisis misbruikt voor persoonlijk gewin? In de 195 behandelde zaken zijn 140 uitspraken gedaan, terwijl sommige bezwaarmakers hun bezwaar vlak voor de zitting introkken, mogelijk na onderhandelingen. Dit fenomeen legt een schaduw over het proces en vraagt om strengere regulering.
De versnelde behandeling van bezwaar woningbouw heeft al geleid tot tastbare resultaten. Van de 65.000 woningen die de Raad van State vóór juli 2025 wil behandelen, zijn er al 52.000 in zittingen besproken. Dit is een forse stap richting het regeringsdoel van 100.000 nieuwe woningen per jaar, een ambitie die door economische tegenwind en een bouwdip in 2024 (82.000 woningen) nog niet is gehaald.
Recent CBS-data tonen aan dat de woningvoorraad in 2024 groeide met 70.364 woningen, na aftrek van sloop en onttrekkingen. Zuid-Holland leverde met 17.900 nieuwe woningen de grootste bijdrage. Toch blijft de plancapaciteit, nu 126% van de behoefte, enorm belangrijk om vertragingen op te vangen. Minister Mona Keijzer gaf al erder aan dat provincies na 2030 plannen moeten maken om het bouwtempo vast te houden.
De voorrangsregel is een welkome stap, maar geen wondermiddel. De Raad van State heeft extra juristen aangesteld om de werklast aan te kunnen, maar kleinere woningbouwzaken lopen nu risico op vertraging. Bovendien blijven economische factoren, zoals hoge bouwkosten en rente, een rem op de sector. In 2024 daalde het aantal nieuwbouwwoningen naar 68.995, het laagste in zes jaar.
De versnelling van bezwaar woningbouw biedt hoop, maar structurele oplossingen zijn nodig. Het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting, dat beroepsprocedures verkort, kan hieraan bijdragen. Tot die tijd blijft de balans tussen snelheid en rechtvaardigheid een uitdaging.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
