Door: Redactie - 7 maart 2025 |
De recente handhaving van de wet DBA heeft veel onrust veroorzaakt onder Poolse bouwvakkers die in Nederland als zzp’er werken. De regels rondom schijnzelfstandigheid roepen vragen op, en misinformatie maakt de situatie nog complexer. Wat betekent dit voor Poolse bouwvakkers en hoe kunnen zij zich voorbereiden op de veranderingen?
Poolse bouwvakkers werken in Nederland vaak als zelfstandigen. Dit biedt hen vrijheid en financiële voordelen, maar brengt ook onzekerheid met zich mee. De handhaving van de wet DBA per 1 januari heeft die onzekerheid vergroot. Veel Poolse zzp’ers weten niet precies wat er van hen verwacht wordt en welke consequenties de wet heeft voor hun werkstatus.
Slawek Kojder, eigenaar van bouwbedrijf Techton, ziet dit dagelijks. Hij werkt met tientallen Poolse vakmensen en werd begin dit jaar overspoeld met telefoontjes. Zijn bouwvakkers hoorden op de bouwplaats of via sociale media over nieuwe regels. Sommigen lazen in Poolse Facebookgroepen dat ze een eigen website moesten hebben om zzp’er te mogen blijven.
De wet DBA moet voorkomen dat zzp’ers in de bouw eigenlijk verkapte werknemers zijn. Sinds de handhaving van deze wet kunnen bedrijven vanaf 2026 boetes krijgen als zij werken met zelfstandigen die feitelijk onder gezag werken. In de bouw betekent dit dat een Poolse bouwvakker die wordt ingehuurd en werkt zoals een werknemer – met vaste werktijden, bedrijfslogo’s op werkkleding of afhankelijk van één opdrachtgever – als schijnzelfstandige wordt gezien.
Veel Poolse bouwvakkers weten echter niet precies wat schijnzelfstandigheid inhoudt. De Nederlandse regelgeving is complex en de taalbarrière maakt het nog moeilijker. Hierdoor ontstaan misverstanden en worden er verkeerde aannames gedaan.
Sociale media spelen een grote rol in de verspreiding van onjuiste informatie. Poolse bouwvakkers horen van elkaar of via online platforms dat ze verplicht een eigen website moeten hebben of dat ze zonder meerdere opdrachtgevers direct beboet worden. Dit soort berichten zorgen voor paniek, waardoor aannemers zoals Kojder constant vragen moeten beantwoorden.
Marysia Dabrowska, mede-eigenaar van softwarebedrijf eFaktura.nl, ziet dezelfde problemen. Haar bedrijf ondersteunt Poolse bouwvakkers bij het maken van facturen en helpt hen inzicht te krijgen in hun financiële administratie. Volgens haar is het grootste probleem dat veel Poolse zzp’ers niet precies weten wat zelfstandig ondernemerschap inhoudt.
Sommigen laten hun facturen opstellen door hun opdrachtgever, dragen bedrijfskleding van de aannemer of houden hun gewerkte uren op informele manieren bij. Dit zijn allemaal signalen van schijnzelfstandigheid, wat kan leiden tot naheffingen en boetes.
Om de Poolse bouwvakkers beter voor te bereiden op de handhaving van de wet DBA, wordt geprobeerd hen bewuster te maken van hun rechten en plichten. Dabrowska wil hen helpen bij het professionaliseren van hun werkwijze. Ze adviseert bouwvakkers om zelf hun facturen te maken, eigen gereedschap te hebben en een busje op hun naam te zetten. Dit helpt niet alleen bij het vermijden van boetes, maar versterkt ook hun zelfstandige positie.
Vakbond FNV Bouw erkent deze problemen en ziet dat ook Bulgaarse bouwvakkers moeite hebben om de regelgeving te begrijpen. Zij zijn vaak minder lang in Nederland en hebben minder toegang tot informatie dan hun Poolse collega’s. Hierdoor is de onzekerheid onder hen nog groter.
Het is onduidelijk hoeveel ingehuurde Poolse bouwvakkers niet op de hoogte zijn van de veranderingen. Het Economisch Instituut voor de Bouw schat het aantal zelfstandige arbeidsmigranten in de bouw op 162.000, maar exacte cijfers ontbreken. De registratie van wie er daadwerkelijk als zzp’er werkt, is gebrekkig.
FNV Bouw stelt dat veel bouwbedrijven Poolse bouwvakkers contracten hebben aangeboden om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Maar niet iedereen ging hierop in. De reden? Contracten leverden vaak een lager netto inkomen op. Waar een Poolse zzp’er soms €6.000 tot €7.000 bruto per maand verdiende en daar meer dan de helft van overhield, zou hij in loondienst slechts €2.700 netto ontvangen.
Sommige Poolse bouwvakkers hebben vanwege de wet DBA besloten terug te keren naar Polen. Voor velen is de onzekerheid te groot en het risico op verlies van inkomen te hoog. Dit is een zorgelijke ontwikkeling, vooral nu de bouwsector kampt met een tekort aan vakmensen.
Volgens Kojder is het zonde dat goede vakmensen Nederland verlaten. Hij stipt nog eens duidelijk aan dat niet alle Poolse bouwvakkers schijnzelfstandigen zijn, maar dat het voor sommigen moeilijk is om voldoende opdrachtgevers te vinden. Vooral nieuwe zzp’ers hebben moeite om zich aan te passen aan de eisen.
