Door: ErikAdmin - 24 november 2025 |
In Flevoland krijgen betonnen damwanden een tweede leven, een innovatieve stap richting duurzaamheid en kostenbesparing. De provincie onderzoekt samen met waterbouwer Beens Groep hoe deze oude betonnen planken, vaak tientallen jaren oud, opnieuw ingezet kunnen worden als oeverbescherming. Dit kan een flinke reductie in CO₂-uitstoot opleveren en past binnen de ambitie om milieu-impact te verminderen.
De betonnen damwand, vaak gebruikt bij de drooglegging van Flevoland zo’n zestig jaar geleden, blijkt verrassend robuust. Veel van deze lange planken, die dienen als oeverbescherming in poldervaarten, vertonen weinig slijtage. Beens Groep haalt ze voorzichtig uit de grond om schade te voorkomen. Na het uittrekken worden de planken schoongemaakt, gesorteerd en opgeslagen op een provinciale loswal. Planken zonder breuken zijn direct klaar voor een nieuw leven.
Het hergebruik van een betonnen damwand biedt kansen, vooral met de grote vervangingsopgave die Flevoland te wachten staat. Tientallen kilometers oeverbescherming moeten worden vernieuwd. Overheden willen daarbij hun CO₂-voetafdruk verkleinen. Hergebruik kan hierin een grote rol spelen, al zijn de kosten niet altijd veel lager dan bij nieuw materiaal.
Begin volgend jaar start de provincie een proeftraject om te testen hoe een betonnen damwand met lichte beschadigingen standhoudt. In dit project wordt 24 meter oever aangelegd met een mix van onbeschadigde en licht beschadigde planken. Marc Kronenberg van Provincie Flevoland geeft aan dat theoretische berekeningen niet altijd uitwijzen of hergebruik mogelijk is. De praktijk moet uitsluitsel geven over de haalbaarheid.
De planken worden in drie categorieën verdeeld na inspectie. Onbeschadigde exemplaren gaan direct naar de stapel voor hergebruik. Planken met ernstige schade, zoals breuken of blootliggende wapening, worden afgekeurd. De tussenliggende groep, met kleine haarscheurtjes, vormt de grootste uitdaging. Dit proefproject moet aantonen of ook deze planken nog bruikbaar zijn.
Het eerste deelproject in de Lage Vaart tussen Lelystad en Dronten leverde gemengde resultaten op. Beens Groep verwijderde enkele kilometers aan oude planken. Slechts dertig procent bleek geschikt voor hergebruik, inclusief licht beschadigde exemplaren. Dat is minder dan de gehoopte vijftig procent. Toch betekent dit nog steeds twee kilometer aan bruikbare planken op zes kilometer getrokken materiaal, wat een flinke besparing in grondstoffen kan opleveren.
Problemen met de betonnen damwand hebben vaak te maken met veranderde omstandigheden. Denk aan een hogere kerende hoogte of toegenomen krachten door erosie van de waterbodem. Soms zijn de ankers die de constructie op hun plek houden doorgeroest. Volgens Diederik Holtland van Beens Groep ligt het vaak niet aan de kwaliteit van het materiaal zelf, maar aan de belasting die de constructie te verduren kreeg.
In het deelproject worden herbruikbare planken niet alleen gebruikt voor reparaties, maar ook op een slimme manier als golfslagremmer. Bovenop een stalen damwand worden deze betonnen elementen geplaatst om golven te breken. Dit toont aan dat er meerdere manieren zijn om oud materiaal opnieuw in te zetten. De provincie hoopt met het proefproject nog een stap verder te gaan door een complete oeverbescherming te bouwen met gebruikte planken, inclusief die met kleine beschadigingen.
Het voorzichtig uittrekken en opnieuw plaatsen van de planken brengt wel extra kosten met zich mee. Het trillen of heien moet met speciale technieken gebeuren om nieuwe schade te voorkomen. Dit kost meer tijd en geld, waardoor de financiële besparing bij hergebruik beperkt blijft. Toch gaat het de provincie vooral om de milieuwinst die dit kan opleveren.
De Provincie Flevoland en Beens Groep bespreken momenteel hoe de resultaten van het hergebruik beoordeeld moeten worden. Voldoen de planken na een tweede keer plaatsen nog aan de eisen? Eerdere tests met ultrasone technieken gaven wisselende uitkomsten. Beens Groep hoopt op succes, maar merkt dat opdrachtgevers terughoudend zijn om zelf met hergebruik aan de slag te gaan. De markt hiervoor is nog beperkt.
Normen voor betonnen planken zijn gebaseerd op nieuw materiaal, wat hergebruik lastig maakt. Constructeurs maken zich al zorgen om haarscheurtjes van slechts 0,3 millimeter. Kronenberg vindt het jammer als zulke planken verloren gaan. Daarom zoekt de provincie bewust de praktijk op. Het gaat niet alleen om berekeningen, maar om te zien hoe gebruikte bouwmaterialen in een echte constructie presteren. Bij succes wil Flevoland meerdere kilometers oeverbescherming aanleggen met hergebruikte planken, een stap die past bij de pioniersgeest van de regio.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
