Door: Redactie - 23 oktober 2025 |
In heel Nederland zorgen bezwaren van omwonenden voor jarenlange vertragingen in woningbouwprojecten, terwijl de woningnood alleen maar toeneemt. Van Groningen tot Gelderland proberen buurtbewoners nieuwbouw te stoppen, vaak vanwege het verlies van vrij uitzicht. Politieke partijen en experts pleiten nu voor het inperken van bezwaarmogelijkheden om de bouw van huizen te versnellen.
In tal van gemeenten worden woningbouwplannen stilgelegd door rechtszaken van omwonenden. Of het nu gaat om 139 woningen op de plek van een oude hoefijzerfabriek in Groningen of een nieuwe wijk van 400 huizen in Winssen, Gelderland: steeds weer zorgen bezwaren voor oponthoud. Vaak draait het om het verlies van uitzicht, een argument dat volgens de Raad van State geen juridische grond heeft.
De Raad van State, het hoogste rechtsorgaan in Nederland, stelt namelijk keer op keer dat er geen recht bestaat op blijvend vrij uitzicht. Toch blijven omwonenden dit argument gebruiken om nieuwbouw tegen te houden, wat projecten soms jaren vertraagt.
Wethouder Sijmen Versluijs uit Beuningen begrijpt de frustratie van buurtbewoners wel. Veel mensen hebben decennia van vrij uitzicht genoten en vinden het lastig als dat verdwijnt. Toch weet hij ook dat velen al jaren op de hoogte zijn van bouwplannen. Het moment dat de schop de grond in gaat, komt vaak als een schok.
Emeritus hoogleraar Friso de Zeeuw van de TU Delft ziet een duidelijke oplossing: het beperken van bezwaarmogelijkheden. Volgens hem kunnen nieuwe woningen twee tot drie jaar sneller gebouwd worden als procedures worden ingekort. Bij een gemiddelde bouwtijd van tien jaar, van eerste tekening tot oplevering, is dat een enorme tijdwinst.
De Zeeuw leidde eerder dit jaar een commissie die adviezen gaf om woningbouw te versnellen. Het inperken van bezwaarmogelijkheden bleek een belangrijke stap. Vroeger dacht men dat goede plannen en inspraak vanzelf tot minder bezwaren zouden leiden, maar die gedachte blijkt niet te kloppen. Tegenwoordig zien steeds meer partijen dat strengere regels nodig zijn.
Diverse politieke partijen pleiten in hun verkiezingsprogramma’s voor een strengere aanpak van bezwaren. GroenLinks/PvdA zet woningzoekenden boven bezwaarmakers, terwijl D66 voorstelt dat gemeenteraden in plaats van rechters bezwaren behandelen. Dit zou lange juridische procedures moeten voorkomen.
De PVV gaat nog verder en wil bezwaarprocedures tijdelijk schrappen als een bestemmingsplan al vastligt. Het CDA richt zich specifiek op het verlies van uitzicht als argument. In hun programma staat dat bezwaren op basis van individueel nadeel, zoals uitzichtverlies, niet langer geaccepteerd mogen worden. De Zeeuw sluit zich hierbij aan en vindt dat zulke argumenten geen vertraging mogen veroorzaken bij de Raad van State. Hij wijst erop dat de gemeente bepaalt waar gebouwd wordt en waar groen blijft.
Wethouder Versluijs ergert zich aan de stapeling van bezwaarmogelijkheden. Nu kunnen omwonenden bezwaar maken tegen een omgevingsplan, een vergunning en zelfs een kapvergunning. Hij pleit voor een versimpeling van dit proces. Een landelijke regeling om bewoners te compenseren voor uitzichtverlies zou volgens hem een oplossing kunnen zijn.
Met zo’n regeling wordt het bouwproces niet vertraagd, terwijl projectontwikkelaars de kosten van compensatie kunnen meenemen in hun begroting. Dit idee krijgt steeds meer bijval, omdat het een balans zoekt tussen de belangen van omwonenden en de dringende behoefte aan nieuwe woningen.
Een ander voorstel van De Zeeuw, dat inmiddels politieke steun heeft, is het verhogen van de kosten voor een procedure bij de Raad van State. De griffierechten voor omwonenden stijgen naar 500 euro, voor organisaties zelfs naar 1000 euro. Dat is een flinke verhoging vergeleken met de huidige tarieven.
Volgens De Zeeuw zou dit bedrag nog hoger mogen. Het doel is om een drempel op te werpen, zodat mensen twee keer nadenken voor ze bezwaar maken. Een financiële prikkel kan helpen om alleen serieuze bezwaren over te laten. Dit zou de druk op de rechtspraak verlichten en woningbouwprojecten sneller laten doorgaan.
De discussie over bezwaarmogelijkheden blijft actueel, zeker met de woningnood die in Nederland alleen maar groter wordt. Het vinden van een goede balans tussen de rechten van omwonenden en de behoefte aan nieuwe huizen blijft een uitdaging. Voorlopig lijkt de politiek vastbesloten om het aantal bezwaren terug te dringen en de bouw te versnellen. Meer informatie over de rol van de Raad van State vind je via de officiële website.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
