Door: Redactie - 16 december 2025 |
De groeiende digitalisering van onze samenleving heeft een flinke impact op het elektriciteitsverbruik in Nederland, waarbij datacenters een steeds grotere rol spelen in de vraag naar energie. Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verbruiken ongeveer 45 grote datacenters in ons land net zoveel stroom als bijna 1,9 miljoen huishoudens. Dit enorme energieverbruik laat zien hoe afhankelijk we zijn geworden van digitale infrastructuur, maar roept ook vragen op over duurzaamheid en de belasting van het stroomnet.
Het elektriciteitsverbruik van datacenters is de afgelopen jaren fors gestegen. In 2017 was hun aandeel in het totale stroomverbruik in Nederland nog 1,2 procent, maar vorig jaar was dat al opgelopen tot 4,2 procent. Deze stijging komt door de toenemende vraag naar digitale diensten, zoals cloudopslag en streaming, die allemaal draaien op servers in deze faciliteiten. Het CBS meldt dat de onderzochte datacenters, die elk meer dan 10 gigawattuur per jaar verbruiken, vorig jaar samen 4720 gigawattuur aan stroom gebruikten, meer dan drie keer zoveel als in 2017.
De servers in deze centra hebben niet alleen stroom nodig om te draaien, maar produceren ook veel warmte. Om oververhitting te voorkomen, zijn koelsystemen nodig die eveneens energie verbruiken. Dit maakt de totale voetafdruk van deze installaties nog groter. Het aantal grote datacenters is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven, maar de hoeveelheid stroom die ze nodig hebben, blijft stijgen.
Een belangrijke oorzaak van de toename in energieverbruik is de opkomst van kunstmatige intelligentie, ook wel AI genoemd. Alex de Vries-Gao, onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam, legt uit dat het ontwikkelen van AI-technologieën veel rekenkracht vraagt. Computers in datacenters moeten complexe berekeningen uitvoeren om algoritmes te trainen, wat het stroomverbruik aanzienlijk opdrijft. Deze trend is niet alleen in Nederland zichtbaar, maar speelt wereldwijd een grote rol in de energiesector.
Wanneer een nieuw datacenter in Nederland wordt gevestigd, stijgt de vraag naar elektriciteit direct flink. Roel Dobbe, AI- en veiligheidsonderzoeker aan de TU Delft, wijst op de gevolgen hiervan. Als het aanbod van stroom niet tegelijkertijd groeit, kan dit leiden tot hogere energiekosten voor huishoudens. De kosten voor het uitbreiden van het elektriciteitsnet, die nodig zijn om de extra vraag op te vangen, worden vaak doorberekend aan de samenleving. Dit zorgt voor een dilemma over hoe we de beschikbare energie het beste kunnen verdelen.
Zonder extra investeringen in het stroomnet zijn er grenzen aan wat er mogelijk is. Dobbe geeft aan dat er keuzes gemaakt moeten worden over welke sectoren voorrang krijgen. Als datacenters prioriteit zouden krijgen, kan dat ten koste gaan van andere gebieden, zoals woningbouw of industrie. Dit vraagstuk wordt steeds dringender naarmate de digitalisering verder gaat en de vraag naar stroom blijft groeien.
De afhankelijkheid van digitale technologieën zal in de komende jaren alleen maar toenemen, en daarmee ook de rol van datacenters in ons energiesysteem. Het is daarom van belang om te kijken naar manieren om het energieverbruik van deze faciliteiten te beperken. Denk hierbij aan efficiëntere koelsystemen of het gebruik van hernieuwbare energiebronnen. Daarnaast moet het stroomnet worden versterkt om te voorkomen dat de kosten voor huishoudens te veel oplopen.
Het CBS, dat de cijfers over dit onderwerp heeft gepubliceerd, biedt waardevolle inzichten in deze ontwikkeling. Het debat over de balans tussen technologische vooruitgang en energiebeheer zal de komende tijd een belangrijke plek innemen in de maatschappelijke discussie. Hoe Nederland hiermee omgaat, kan een voorbeeld zijn voor andere landen die met dezelfde uitdagingen kampen.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
