Door: Redactie - 29 december 2025 |
De woningbouw in Nederland kampt met aanzienlijke vertragingen, vooral bij grote projecten in de Randstad. Volgens een recente notitie van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) is in de periode 2022-2025 slechts driekwart van de geplande woningen daadwerkelijk gerealiseerd. Vooral grootschalige woningbouwprojecten, zoals de NOVEX-locaties, blijven ver achter bij de verwachtingen.
Uit de notitie ‘Voortgang woningbouw: locaties in beeld’ van het EIB blijkt dat vooral grote woningbouwprojecten veel trager verlopen dan gepland. In de Randstad is de situatie het meest zorgwekkend, waar nog niet eens de helft van de beoogde woningen op NOVEX-locaties is opgeleverd. Dit komt onder meer door langere doorlooptijden en een grotere kans op obstakels tijdens de uitvoering.
Projecten die zich richten op herstructurering of inbreiding kennen vaak meer vertraging dan uitbreidingsprojecten. Regio’s die kleinschaliger werken en ruimte bieden voor ontwikkelingen buiten bestaande stedelijke gebieden, lijken beter in staat om hun doelen te halen. Dit verschil in aanpak vraagt om een heroverweging van de strategie voor woningbouw.
Er zijn verschillende redenen waarom woningbouwprojecten niet op schema lopen. Denk hierbij aan uitdagingen zoals stikstofregels, problemen met aansluitingen op het stroomnet en langdurige bezwaarprocedures. Deze factoren spelen een grote rol, vooral bij omvangrijke plannen waarbij veel partijen betrokken zijn en complexe afstemming nodig is.
Hoewel vaak wordt gekeken naar het verminderen van deze belemmeringen, wijst het EIB ook op een ander aspect. De risico’s op vertraging hangen sterk samen met de grootte van een project. Kleine initiatieven, met minder dan 100 woningen, laten meestal een goede match zien tussen planning en realisatie.
Het is al langer bekend dat grotere woningbouwprojecten meer tijd vragen in de voorbereidingsfase. Dit komt bijvoorbeeld door de aanleg van infrastructuur voordat de bouw kan starten. Maar het EIB toont nu aan dat ook na de start van de bouw de vertragingen aanzienlijk zijn. Grote projecten zijn gevoeliger voor onverwachte problemen dan kleinere plannen.
Bij herstructureringsprojecten, die vaak deel uitmaken van de NOVEX-locaties, is de realisatiegraad zelfs nog lager. Slechts iets meer dan 40 procent van de geplande woningen wordt op tijd opgeleverd. Dit percentage laat zien hoe lastig het is om dergelijke complexe plannen uit te voeren binnen de gestelde termijnen.
De locatiekeuze blijkt een belangrijke factor in het succes van woningbouwprojecten. Sommige gebieden kampen met veel meer problemen dan andere. Door al in een vroeg stadium zorgvuldig te selecteren op geschikte locaties, kan de voortgang van projecten aanzienlijk verbeteren. Dit vraagt om een andere blik op de planning van nieuwe woonwijken.
Regio’s die kiezen voor kleinschalige ontwikkelingen en ruimte buiten de stad benutten, boeken vaak betere resultaten. Dit contrasteert met de grote, complexe plannen in stedelijke gebieden waar herstructurering een grote rol speelt. Een meer gedifferentieerde aanpak lijkt nodig om de woningnood effectief aan te pakken.
De verwachtingen voor de NOVEX-locaties zijn inmiddels naar beneden bijgesteld. In 2022 ging men nog uit van 290.000 woningen tot 2030, maar dit aantal is teruggebracht naar 225.000. Tussen 2022 en medio 2025 zijn echter slechts 25.000 woningen opgeleverd. Het tempo moet flink omhoog om de nieuwe doelen te halen.
Het EIB wijst erop dat het realisatietempo op jaarbasis zelfs zou moeten vervijfvoudigen. Dit lijkt een zeer ambitieuze, zo niet onhaalbare, taak.
Dit artikel delen op je eigen website? Geen probleem, dat mag. Meer informatie.
